Historia

Historia Orkiestry Miechowice

Tradycja górnicza na Śląsku, pomimo przemian zachodzących w przemyśle węglowym, jest ciągle bardzo silna. W Bytomiu ostoją tej tradycji jest Stowarzyszenie Muzyczno-Kulturalne Górnicza Orkiestra Dęta „Bytom” im. Józefa Słodczyka. Historia orkiestry zaczyna się przed rokiem 1920, kiedy to przy kościele Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach istniała grupa instrumentalistów, stanowiących późniejszy człon orkiestry. Orkiestrę założył górnik kopalni Franciszek Gyla w 1920 roku i jednocześnie został jej pierwszym kapelmistrzem. Istnienie orkiestry wiąże się ściśle z kopalnią „Miechowice” oraz górniczymi i muzycznymi tradycjami regionu. W momencie powstania orkiestra liczyła 20 osób grających na własnych instrumentach, próby odbywały się w mieszkaniu kapelmistrza. Orkiestra grała głównie na górniczych i kościelnych świętach, pogrzebach, a także zagrała podczas Plebiscytu w 1921 roku. Jako ciekawostkę stanowiącą o sile tradycji należy dodać, że najmłodszym członkiem orkiestry był wówczas piętnastoletni Augustyn Słodczyk – górnik kopalni i ojciec wieloletniego kapelmistrza Orkiestry, Józefa Słodczyka; drugim młodym muzykiem był Jerzy Bednarek – Miechowiczanin. Podczas wojny, pomimo braku kapelmistrza, orkiestra nadal funkcjonowała, a próby odbywały się w cechowni kopalni. Po wojnie próby odbywały się w Domy Kultury „Filar” KWK „Miechowice”, a orkiestra koncertowała głównie na świętach państwowych i górniczych.

Historia Miechowic

Miechowice powstały na prastarym szlaku wędrówek ludów. Niezbyt urodzajna ziemia na tych terenach kryła w sobie jednak bogactwo, były to kruszce srebra i ołowiu. Zadecydowały one w głównej mierze o powstaniu Miechowic. W starych kronikach znajdują się zapiski, że już w średniowieczu Miechowice były górniczą osadą. Powstanie Miechowic potwierdzają także stare miejscowe legendy, które podają, że założenie osady dokonane zostało przez przełożonego zakonu miechowitów Wincentego z Chorzowa, przy współudziale dominikanina Jacka herbu Odrowąż, późniejszego św. Jacka. Druga legenda podaje jako założyciela magnata polskiego Tadeusza Zborowskiego i ta cieszy się największą popularnością. Echem tej legendy jest herb Miechowic przedstawiający na tle gwieździstego nieba legendarną podróż Tadeusza Zborowskiego, której opis podaje ksiądz Norbert Bonczyk w swym poemacie pt. “Stary kościół miechowicki”. Pierwsza historyczna wzmianka o Miechowicach pochodzi z roku 1336. W latach 1936-1945 Miechowice nazywały się Mechtal. W roku 1951 włączono Miechowice do Bytomia, jako dzielnicę miasta.

Rozkwit orkiestry

Rozkwit orkiestry nastąpił na początku lat osiemdziesiątych. W tym czasie orkiestra koncertowała już poza granicami kraju m.in. w byłym NRD, Czechosłowacji, na Węgrzech, kilkakrotnie w Austrii, Niemczech i we Włoszech. Spośród wielu nagród i osiągnięć orkiestry należy wymienić zdobyte medale: w 1987 roku na Światowym Festiwalu Orkiestr Dętych w Hamar w Norwegii był to Złoty Medal w konkurencji muzycznej oraz Brązowy Medal w konkurencji marszowej. Miechowiccy muzycy koncertowali czterokrotnie dla papieża Jana Pawła II w Watykanie. Po raz pierwszy orkiestra odwiedziła papieża w 1989 roku – zagrała Mu wtedy marsza polskiego w bazylice św. Piotra w Rzymie. Obecnie orkiestra również koncertuje za granicą. Tradycją stały się wyjazdy co dwa lata na Święto Folkloru w Karlsruhe oraz do Recklinghausen – miasta partnerskiego Bytomia. Trzeba także wspomnieć o pozostających w naszej pamięci zmarłych muzykach. W ciągu 85 lat odeszło od nas na zawsze 56 muzyków. Zmarłym muzykom możemy ofiarować modlitwę, wspomnienia i kwiaty. Ze względu na to, że groby zmarłych muzyków są rozsiane po całej Europie, orkiestra czci pamięć zmarłych złożeniem wieńca pod krzyżem przy kościele Świętego Krzyża w Miechowicach.

Nowa era w życiu orkiestry

W 1995 roku orkiestra przekształciła się w Stowarzyszenie Muzyczno-Kulturalne Górnicza Orkiestra Dęta „Miechowice”. Pierwszym Prezesem Stowarzyszenia został inżynier KWK „Miechowice” Czesław Wagner. Od 1996 roku Prezesem był Przewodniczący NSZZ „Solidarność” KWK „Bobrek-Miechowice” Marek Klementowski. Już przed założeniem Stowarzyszenia w różny sposób pomagał on miechowickiej orkiestrze i dzięki jego uporowi oraz zaangażowaniu członków orkiestry wyremontowano budynek po dawnej stołówce, który w roku 2003 stał się własnością Stowarzyszenia. Tam orkiestra ma swoją siedzibę, w której znajdują się pomieszczenia biurowe, sala prób oraz „Izba Pamiątek”, gdzie gromadzone są zdobyte przez muzyków liczne nagrody. Tam też przechowywane jest 9 tomów kronik, w których zapisywane są ważne wydarzenia z życia orkiestry. Jesteśmy dumni, iż jako jedna z niewielu orkiestr posiadamy własną siedzibę tętniącą życiem. 
W styczniu 2001 roku do Stowarzyszenia dołączyli muzycy orkiestry KWK „Bobrek”. Muzycy ci bardzo szybko zaaklimatyzowali się u nas i do tej pory stanowimy jedną, wielką rodzinę, cieszącą się wspólnie z każdego sukcesu orkiestry. To jednak był dopiero początek dynamicznego rozwoju naszej Orkiestry. Z początkiem marca 2007 roku grono członków naszego Stowarzyszenia powiększyło się po raz kolejny. Tym razem dołączyli do nas muzycy Orkiestry Dętej KWK „Centrum”. Wspólnie stanowimy jedyną górniczą orkiestrę w mieście Bytom! W związku z tym faktem, na wniosek Zarządu, nasze stowarzyszenie zmieniło nazwę na Miechowickie Stowarzyszenie Muzyczno-Kulturalne Górnicza Orkiestra Dęta „Bytom”. Ciekawostką jest także to, że w orkiestrze grało i w dalszym ciągu gra aż kilkanaście muzykujących rodzin, począwszy od dziadka, skończywszy na wnuku. Z upływem lat z powodu wieku, choroby czy śmierci zostało tylko 11 muzykujących rodzin. Budujący jest fakt, że do orkiestry ciągle zgłaszają się młodzi ludzie, pragnący podtrzymywać śląskie tradycje. Dzięki połączeniu doświadczenia z młodością i tradycją jesteśmy pewni, że orkiestra jeszcze przez długie lata będzie wnosiła wiele radości w nasze codzienne życie.

Współczesność w Orkiestrze

Obecnym Prezesem Stowarzyszenia jest Jarosław Grzesik, wiceprezesami zaś Andrzej Malesza i Dariusz Kasperek. Orkiestra w 2019 roku przyjęła imię swojego wieloletniego kapelmistrza, osobistości niezwykle zasłużonej dla zespołu i związanej z nim od najmłodszych lat – Józefa Słodczyka, który zmarł 20.10.2019 roku. Od 2018 r. gra pod batutą klarnecisty Dariusza Kasperka, absolwenta katowickiej Akademii Muzycznej, związanego z Filharmonią Śląską, Teatrem Rozrywki i Teatrem Nowym w Zabrzu.

Górnicza Orkiestra Dęta „Bytom” jest zespołem wiernym tradycji, ale i nie zamykającym się na przyszłość. Ponad 100 lat doświadczenia, silne poczucie tożsamości, ogrom pasji i wzajemnego szacunku czynią naszą Orkiestrę miejscem, w którym każdy czuje się dobrze – muzyk-amator, muzyk-profesjonalista, uczeń, student i pasjonat. Mamy nadzieję, że swoją miłością do muzyki i naszego regionu zarazimy każdego, kto usłyszy nas podczas któregoś z naszych koncertów!